Paragraaf 2: Duurzaamheid

Spoor circulair

We streven naar een volledige circulaire economie omdat het nodig is om binnen de grenzen te blijven van wat onze planeet aan kan én binnen de grenzen van wat maatschappelijk verantwoord is. In een circulaire economie bestaat geen afval en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt. Door efficiënter om te gaan met grondstoffen, kunnen mensen in de toekomst welvarend leven op een gezonde planeet, met een duurzame en sterke economie.

Relevante ontwikkelingen

Om een blijvende beweging te kunnen realiseren hebben we een start gemaakt om zoveel mogelijk projecten in samenwerking met bewoners, bedrijfsleven, wetenschap en onderwijs uit te voeren. Door te doen leren we wat nodig is en van daar uit ontwikkelen we een repliceerbare systeemaanpak hoe we als lokale overheid de circulaire transitie kunnen bevorderen. We hebben in 2024 gefocust op die thema’s waarmee er zichtbaar impact gemaakt wordt en hebben de uitvoeringsagenda Circulaire Economie als leidraad gebruikt.

Betrokken thema’s
Om afval te kunnen zien als grondstof en te leren hoe efficiënter om gegaan kan worden met grondstoffen of met biobased materialen zijn grondstoffenhubs belangrijk. In 2024 is “de Textielhub” geopend. Hier werken bewoners, bedrijfsleven, wetenschap en onderwijs aan de circulaire textielketen vanuit hun eigen expertise. Ook zijn bewonerscommunities opgestart rondom dit thema om bewustwording te vergroten en consumentengedrag positief te beïnvloeden. Nieuwe innovatieve ketens en onderwijs zijn ontwikkeld in samenwerking met bedrijfsleven. Diverse sociale werkgelegenheid en participatie initiatieven waren al aanwezig in diverse stadsdelen, maar rondom circulaire textielinnovaties is dit nog eens extra gerealiseerd middels de inzet van mensen van het COA in de textielhub. Aan bedrijfsleven en bewoners zijn diverse workshops aangeboden om het nieuwe perspectief rondom circulair textiel zichtbaar te maken. Er zijn voorbereidingen getrokken voor de realisatie van meerdere grondstoffenhubs: de circulariteitshub en de circulaire bouwmaterialenhub. Daarnaast is de grondstoffencatalogus gerealiseerd wat externe partijen kan stimuleren om circulaire toepassingen te realiseren vanuit Groningse afvalstromen.

De Groningse bouwopgave biedt mogelijkheden om een circulaire economie te stimuleren. In 2024 is er een aantal projecten gerealiseerd waarin circulaire ambities uitgevoerd zijn in het ontwerp en bouwproces. Gymzaal de Meet is daar een mooi voorbeeld van en is een van de meest circulaire bouwwerken van Noord Nederland. Diverse andere projecten staan in de startblokken om de circulaire ambities in op te nemen.
Daarnaast is er een interne leergang aangeboden op circulair bouwen, om circulaire inzichten te kunnen delen met betrokken beleidsafdelingen. De opleiding wordt inmiddels ook aangeboden aan andere gemeenten en provincies. Om de bouwsector duurzamer te maken, is in 2024 een Gronings programma opgezet. Deze heeft het bredere streven om de gehele bouwsector in Nederland CO2-neutraal en materiaalneutraal te transformeren. Het bevorderen van ketensamenwerking en het inspireren van organisaties door de hele bouwketen heen is belangrijk. Dit vond in nauwe samenwerking met Building Balance plaats, waarbij het doel is om biobased materialen lokaal te verbouwen, te verwerken en te gebruiken – van land tot pand.

Het gedachtengoed van een circulaire economie past goed in de eiwit- en landbouwtransitie. Zowel op het vlak van het sluiten van kringlopen, het opzetten van lokale ketens, als ook op het vlak van verwaarden van reststromen en tegengaan van voedselverspilling. Er is gewerkt aan de voorbereiding van het project Kringloopsluiting Waterketen-Landbouw, een demonstratieproject gericht op het sluiten van de kringloop tussen de zwartwaterketen (humane excreta) en de lokale landbouwsector. Rondom voedselverspilling zijn 500 huishoudens voorzien van voedsel vanuit overgebleven voedselpartijen in samenwerking met de Voedselbank. Daarnaast zijn er diverse bewustwordingsprojecten uitgevoerd rondom dit thema met diverse bewonersorganisaties.

Economisch perspectief

Op bedrijventerreinen Euvelgunne en Winschoterdiep zijn projecten uitgevoerd die gericht zijn op het verwaarden van reststromen van bedrijven als onderdeel om toekomstbestendige bedrijventerreinen in te richten. Het doel van de projecten is om samen met de bedrijven circulaire verdienmodellen te ontwikkelen, waarbij reststromen van het ene bedrijf hergebruikt, verwerkt of getransformeerd kunnen worden door een ander bedrijf.

We werken nauw samen met de Vereniging Circulair Groningen (VCG) als aanjager van CE bij bedrijven. In 2024 zijn zij officieel een Circo Hub geworden wat bedrijven in de regio de mogelijkheid biedt tot het volgen van CIRCO Tracks. Met deze tracks worden ze getraind om circulaire businessmodellen te ontwikkelen en circulaire producten te ontwerpen.

Met Horecaondernemers is het project Greendish gestart met ondernemers om hun zaak te verduurzamen. In twee maanden tijd hebben ondernemers in dit project € 50.074,-, 777.556 douchebeurten en 109.312 kilo aan CO2-uitstoot bespaard.

In de textielhub is een transparante circulaire productketen ontwikkeld voor de ontwikkeling van circulaire jeans vanuit 100% gerecycled katoen. Dit is in samenwerking met het wereldwijde streetwear label OBEY gelanceerd. Met een breed consortium Gemeente Groningen, GoudGoed Textiel, CETI Transformative Textiles, Purfi, PureDenim, Makers Unite, OBEY Clothing en Groningen Werkt Circulair is een regionale keten opgezet om in samenwerking een spijkerbroek te ontwikkelen die er niet alleen goed uitziet maar ook goed voelt. Dichtbij gemaakt van textielafval dat we zo in de keten houden met daaraan gekoppeld de realisatie van nieuwe banen en sociale werkgelegenheid. Denim met positieve impact.

Instrumenten & monitoring
Inkoop en aanbestedingen zijn potentiële aanjagers om circulariteit te bevorderen. In 2024 is het manifest MVOI ondertekend, dit geeft handvatten om circulair in te kopen. Daarnaast zijn er aanbestedingen voorbereid o.a. rondom bouwwerken, werkkleding en afval, waarin circulaire ambities een grote rol vervullen.
In het afgelopen jaar heeft de gemeente Groningen grote stappen gezet in het verduurzamen van evenementen en het stimuleren van circulair gedrag. Evenementen zijn steeds meer een proeftuin voor innovatieve oplossingen, waarbij organisatoren en bezoekers actief worden betrokken bij thema’s als afvalreductie, duurzame energie en bewuste cateringkeuzes.
In samenwerking met Berenschot is een CE monitoring systeem opgezet. Gestart is met deze te ontwikkelen voor Afval & Grondstoffenmanagement. We onderzoeken de mogelijkheid om deze uit te breiden voor meerdere thema’s. Daarnaast hebben we diverse andere tools om CE impact te kunnen meten zoals de CO2-calculatie tool, die op 23 infraprojecten is toegepast en het ambitieweb.

Resultaten en activiteiten