Relevante ontwikkelingen
Stimuleren en reguleren Woningmarkt
Ontwikkeling woningaanbod:
De woningvoorraad is in 2024 gegroeid met 915 zelfstandige woningen. De ontwikkeling is de uitkomst van 629 nieuwbouwwoningen en 1030 andere toevoegingen, er zijn 358 woningen gesloopt en 390 woningen onttrokken. Er zijn een aantal grote nieuwbouwcomplexen opgeleverd in 2024, dat zijn onder meer Talent in de Vogelbuurt met 108 huurappartementen en Tender met 82 sociale huur en 33 middenhuur appartementen in de Grunobuurt. In 2024 is ook het complex Proxima opgeleverd, hiermee zijn 400 eenheden gerealiseerd voor (internationale) studenten. Het betreft semi-zelfstandige eenheden, waardoor deze cijfers niet terugkomen in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en daarmee niet (volledig) meetellen in de indicator over het aantal opgeleverde woningen. Indien deze zouden worden meegenomen gaat het om een groei van 1305 wooneenheden in 2024.
De bouwsector kampt al langere tijd met stijgende prijzen (bouw)materialen en grondstoffen, zoals staal. Naast grondstoffen en energie is ook arbeid duurder geworden. Daarnaast zijn er vele Kwaliteitseisen en - ambities waardoor betaalbaar bouwen en het halen van de beoogde nieuwbouwaantallen steeds lastiger wordt. Vooralsnog is de vraag naar woningen echter onverminderd groot en blijven we inzetten op het invullen van de bouwopgave.
Zo zijn er in 2024 grote stappen gezet in de planvorming en verdere ontwikkeling van de grote ontwikkellocaties Suikerzijde, Meerstad, Stadshavens en De Eems. In 'de Suiker' zijn de eerste woningen in verkoop gegaan. Daar en ook op de andere locaties verwachten we in de komende jaren stevige woningbouwaantallen te kunnen realiseren, waaronder betaalbare en middeldure koopwoningen en sociale huurwoningen.
Sociale huur:
In 2024 hebben de woningcorporaties 195 zelfstandige huurwoningen gebouwd. Ook zijn er 401 onzelfstandige wooneenheden gerealiseerd op Zernike Campus, welke geschikt zijn voor dubbele bewoning in piekperiodes (dan 802). Ook hebben de corporaties 109 woningen verkocht en 358 woningen gesloopt. Daarmee is de sociale huurvoorraad van de woningcorporaties in 2024 afgenomen met 272 woningen. Wanneer we rekenen in wooneenheden (dus inclusief onzelfstandige woningen) gaat het om een toename van 128 wooneenheden. De nieuwbouw is gerealiseerd in onder andere de De Wijert, Lewenborg en in Haren. De start van verschillende sloopprojecten maakt dat de netto ontwikkeling lager ligt dan de opgeleverde nieuwbouwaantallen. Het gaat om sloop-nieuwbouw dus op deze locaties worden weer nieuwe woningen ontwikkeld, deze zullen later terug te zien zijn in de cijfers. Een voorbeeld hiervan is een flat van Lefier aan de Van Heemskerkstraat. Deze flat wordt geheel 'gestript' en weer opgebouwd. Hierdoor zijn er afgelopen jaar 229 woningen onttrokken/gesloopt welke binnenkort weer toegevoegd worden.
Strategische Woningbouwprogrammering:
In 2023 is de Strategische Woningbouwprogrammering (SWP) opgesteld en deze vormt nu onze leidraad bij het beoordelen van woningbouwplannen. De SWP vertaalt de doelstellingen uit de Woonvisie naar de vele woningbouwlocaties die Groningen kent. De SWP geeft aan welke woningtypen en prijsklassen op de verschillende locaties gebouwd moeten worden en welke fasering daarbij wenselijk is. In 2024 heeft de SWP daarmee bijgedragen aan meer gemeentelijke regie op de woningbouw.
Boumakring:
De gemeente Groningen is lid van de vereniging Boumakring. Naast de gemeente zijn de Groninger woningcorporaties en ongeveer 15 bouwers en ontwikkelaars lid van deze vereniging. De Boumakring heeft als doel om de leefkwaliteit in de gemeente te bevorderen en bij te dragen aan een goed werkende en evenwichtige vastgoedmarkt. In 2024 heeft de Boumakring een aantal bijeenkomsten georganiseerd waarin actuele onderwerpen zijn besproken. Daarbij lag de focus op de onderwerpen duurzame mobiliteit, klimaatadaptatie, ongedeelde gemeente en participatie en Omgevingswet.
Woningbouw in de dorpen:
In 2024 zijn we verder gegaan met het project voor woningbouw in de kleine kernen. In Thesinge hebben we het eerste ontwikkelprogramma voor woningbouw opgeleverd. Hierin zijn drie kansrijke locaties voor woningbouw benoemd met stedenbouwkundige kaders. Met het dorp en initiatiefnemer zijn we in gesprek om dit ook te realiseren. In Noordlaren en Glimmen zijn we in het najaar van 2024 gestart met het ontwikkelkader, deze worden voor de zomer van 2025 afgerond. Met het ontwikkelprogramma willen we meer ruimte bieden dan eerder het geval was voor nieuwe woningen . Woningbouw is namelijk mede van belang voor de leefbaarheid van het dorp en de instandhouding van voorzieningen en verenigingen. We bepalen samen met het dorp voor welke doelgroep gebouwd moet worden en welke locaties daarvoor geschikt zijn.
Bescherming huurders; wet goed verhuurderschap & steunpunt huren:
Woonruimte in Groningen is schaars en deze schaarste leidt tot misstanden, zoals hoge huurprijzen en slechte kwaliteit van woningen. Om inwoners, en vooral huurders, te beschermen, zijn er de afgelopen jaren verschillende maatregelen ingevoerd. In 2024 hebben we gewerkt aan de instrumenten van de Wet goed verhuurderschap. Via het meldpunt kunnen huurders ongewenst verhuurgedrag melden. In 2024 kwamen er ongeveer 130 meldingen binnen, bijvoorbeeld over intimidatie en service kosten. Indien verhuurders zich niet aan de regels houden dan kan de gemeente handhaven en een (bestuurlijke) boete opleggen.
Het Steunpunt Huren ondersteunt ons bij meldingen die buiten onze bevoegdheid vallen. Daarnaast vervullen zij een belangrijke signaleringsfunctie en kunnen huurders ook rechtstreeks met vragen bij hen terecht. De gemeentelijke subsidie voor het Steunpunt Huren is in 2024 verhoogd. Naast de Wet goed verhuurderschap bevat ook de Wet betaalbare huur regels om huurders beter te beschermen. Deze wet is ingegaan op 1 juli 2024. De wet stelt een maximum vast voor de huurprijs van middenhuurwoningen en vanaf 1 januari 2025 kunnen gemeenten ingrijpen bij verhuurders die te veel huur vragen.
Wijkvernieuwing
In 2024 zijn we onverminderd door gegaan met de wijkvernieuwing, door middel van woningverbetering, verduurzaming en herstructurering. De woningvoorraad in de wijkvernieuwingswijken is vrij eentonig en bevat grotendeels corporatiebezit. Onze visie is dat gemengde wijken de basis vormen voor een gezonde ongedeelde stad, waar iedereen een plek kan vinden. Er wordt ingezet op een diverse woningvoorraad, met (betaalbare) koop, middenhuur, variatie binnen de sociale huur en verschillende typologieën. In de meerjarenafspraken met de woningcorporaties hebben we de doelstelling om jaarlijks tussen de 200 - 240 sociale huurwoningen toe te voegen. Om beide doelen; gemengde wijken en voldoende betaalbare woningen te behalen, moeten de aantallen sociale huurwoningen elders in de stad landen. In 2024 zijn hier stappen in gemaakt in gezamenlijkheid met de corporaties en de grote nieuwbouwlocaties, zoals Suikerzijde, Meerstad en Stadshavens.
Doelgroepen
Wonen en zorg
In 2024 heeft de gemeente Groningen zich opnieuw ingezet om te voorzien in de woonbehoeften van specifieke doelgroepen, waaronder ouderen, kwetsbare bewoners, en groepen met bijzondere woonwensen. Met gerichte maatregelen en samenwerkingsverbanden is gewerkt aan het creëren van een inclusieve en toekomstbestendige woonomgeving.
De Woonzorgvisie (2022) is in 2024 verder uitgerold in samenwerking met corporaties en zorgaanbieders. Dit omvatte onder andere:
- Realisatie van nieuwe woonzorgprojecten, zoals het pilotproject in Selwerd en Vinkhuizen voor kleinschalig wonen. Dit wordt voortgezet en uitgebreid in 2025.
- Versterking van de samenwerking met zorgpartijen om te voorzien in combinaties van wonen en zorg op maat.
- Extra ondersteuning is geboden aan kwetsbare bewoners door middel van woningaanpassingen en zorgvuldige toewijzing van woningen.
- De corporaties hebben 212 nultredenwoningen gerealiseerd in 2024. Van de andere partijen is dit niet geregistreerd. Conform de nieuwe Wet Versterken Regie Volkshuisvesting gaan we dit in de monitoring toevoegen.
Project Skaeve Huse
Gemeente Groningen, woningcorporatie Lefier, WerkPro en zorginstellingen werken samen om voor een groep mensen een passende woonvorm ‘Skaeve Huse’ te realiseren, waarvoor in de bestaande woonvormen geen plek is. Dit als gevolg van (vaak) psychische en/of verslavingsproblematiek. Vanuit deze woonvorm wordt gewerkt aan een menswaardiger bestaan en een eventueel hernieuwd toekomstperspectief. In 2024 zijn de voorbereidende locatiewerkzaamheden door gemeente op de projectlocatie aan de Hoofdweg Harkstede afgerond. In 2024 heeft het college van B&W het Besluit op Bezwaren (BOB) genomen naar aanleiding van bezwaren op de verleende omgevingsvergunning in 2023. Tegen dit besluit is door bezwaarmakers hoger beroep aangetekend bij de rechtbank Noord-Nederland. In de 2025 worden de woonunits op locatie geplaatst en zullen in - naar verwachting – in Q3 2025 de bewoners intrek nemen op de locatie.
Coöperatief wonen
In 2024 hebben we het startpunt voor wooncoöperaties gelanceerd. Dit platform biedt een plek waar mensen samenkomen om hun woonwensen te realiseren en te ontdekken hoe ze anders kunnen wonen. We richten ons op groepen die hun woningontwikkeling en -beheer zelf willen aanpakken en collectief willen wonen. Deze alternatieve woonvorm draagt bij aan een duurzame en betaalbare woningvoorraad.
Als gemeente willen we via het startpunt bewoners informeren, in de beginfase op weg helpen met hun plan en locaties voor wooncoöperaties aanbieden. In Ten Boer zijn we in 2024 begonnen met de eerste locatie om te verkennen of er interesse is voor een wooncoöperatie. In 2025 komt de eerste locatie in Meerstad (De Eems) beschikbaar en volgt later een tweede locatie in Meerstad. Ook in de andere gebiedsontwikkelingen, zoals Suikerzijde en Stadshavens, onderzoeken we geschikte locaties. Samen bouwen we aan een toekomst waarin wooncoöperaties en collectieve woonvormen meer ruimte krijgen en bijdragen aan een levendige en verbonden gemeenschap.
Jongeren & (internationale) studenten
Daarnaast blijven jongeren en (internationale) studenten een belangrijke doelgroep in de stad. Om aan hun woonbehoefte te kunnen voldoen wordt - onder andere - gewerkt aan Zernike Campus. Zo is in 2024 het eerste wooncomplex op het Zernike: Proxima opgeleverd. Ondertussen worden plannen verder uitgewerkt om 1.500 woningen definitief te bouwen op Zernike Campus.
Bijzondere woonvormen
Ook hebben we aandacht voor groepen die anders (willen) wonen. Te denken valt aan stadsnomaden en woonwagenbewoners, water op water, maar ook aan hen die de ontwikkeling en/of het beheer van hun woning anders willen inrichten (wooncoöperaties, collectief wonen, etc.). Er is een voorkeurslocatie vastgesteld voor uitbreiding voor de woonwagenbewoner en voor wonen op water onderzoeken we mogelijkheden voor uitbreiding.
Leefkwaliteit en duurzaamheid
In 2024 hebben we vanuit Programma Wonen veel aandacht besteed aan de implementatie van het initiatiefvoorstel “betaalbaar en duurzaam bouwen van woningen” inclusief de motie biobased bouwen en de koppeling van het thema bouwen aan de Uitvoeringsagenda Circulaire Economie. Hierin zijn doelstellingen voor biobased en circulair bouwen opgenomen. Samen met andere gemeenten werken we aan de implementatie van Het Nieuwe Normaal (HNN) in onze projecten. Dit is de nieuwe standaard voor circulair bouwen. We hebben een interne leergang georganiseerd met Hanze(Pro) en circa 80 bouw gerelateerde collega’s meegenomen in de ontwikkeling van de biobased en circulair bouwen. Voor de implementatie in de woningbouwprojecten is er een bouwkostenonderzoek uitgevoerd. Tevens is circulair bouwen opgenomen in de prestatieafspraken voor 2025 met de woningcorporaties en huurdersorganisaties. De samenwerking met opleidingsinstituten Hanze, Building en Alfacollege zijn geïntensiveerd. Door uitbreiding van de capaciteit bij het programma Wonen in 2024 kunnen we ons nu ook richten op de kansen van biobased en circulair bouwen in de bestaande woningvoorraad. Met name op dit thema ligt er een directe relatie met het Programma Energie. Door respectievelijke investeringen van programma Leefbaarheid en Wonen in Vereniging Circulair Groningen en Interreg Circular Trust Buiding hebben we actief contact met de markt en leren we van de laatste stand der techniek.
Overig wonen
Binnen het programma Wonen worden vele reguliere taken en activiteiten uitgevoerd, die niet rechtstreeks aan één van de beleidsvelden of deelprogramma’s kunnen worden toebedeeld, maar wel een plek in de begroting moeten krijgen. Daarnaast verantwoorden wij de financiële middelen van het duurzaamheidsprogramma, inhoudelijk toegelicht in paragraaf 2: Duurzaamheid .