Paragraaf 7: Grondbeleid

Een actuele prognose van de resultaten op de totale portefeuille grondcomplexen

De BBV specificeert het bezit van grond. Dit is van belang voor de waarderingsgrondslag en resultaatbepaling.

Binnen de verplichte categorieën maakt het grondbedrijf ten behoeve van sturing aanvullend onderscheid in:

1. Voorraad - Bouwgrond in exploitatie (BIE-gronden);
2. Voorraad - Slotgecalculeerde projecten (inactieve BIE-gronden);
3. Voorraad - Bouwrijpe Kavels;
4. MVA - Nog te ontwikkelen gronden;
5. MVA - Niet in exploitatie te nemen eigendommen;
6. MVA - In erfpacht of anderszins uitgegeven eigendommen;
7. MVA - Verhuurde kavels;
8. IMVA - Voorbereidingskredieten.

Resultaten Bouwgrond in Exploitatie (BIE-gronden)
De categorie Bouwgrond in exploitatie betreft gronden die door een raadsbesluit zijn vastgesteld, inclusief grondexploitatiebegroting. Vanaf dat moment kunnen kosten worden geactiveerd en bijgeschreven op de voorraadpositie. De waarderingsgrondslag vindt plaats op vervaardigingsprijs. Elk jaar worden (verplichting BBV) alle grondexploitaties herijkt naar de nieuwste inzichten en verwachtingen.

In onderstaande tabel wordt het verloop van de boekwaarde weergegeven van de Bouwgrond in exploitatie.

Boekwaarde
Het saldo van boekwaarde op 31 december 2023 bedroeg 146,80 miljoen euro. Per 31 december 2024 bedraagt de boekwaarde 131,28 miljoen euro. De boekwaarde is per saldo gedaald met 15,52 miljoen euro. De netto boekwaarde is de boekwaarde minus de getroffen voorziening van 108,22 miljoen euro. Per 31 december 2024 bedraagt de netto boekwaarde 23,06 miljoen euro.

Verloop boekwaarden grondexploitaties

De voornaamste mutaties zijn:

• Kosten: er is per saldo voor 8,31 miljoen euro geïnvesteerd, deze boekwaarde bevat o.a. de boekwaardes van de in 2024 vastgestelde grondexploitatie NELF-terrein die zijn toegevoegd aan de woningbouwlocaties;
• Opbrengsten: er is per saldo 26.34 miljoen euro aan opbrengsten gegenereerd voornamelijk door grondverkopen in de bedrijventerreinen;
• Kantoren gemengd: de mutaties in kosten en opbrengsten bestaan voornamelijk uit de slotcalculatie van Nesciopark en de verschuiving van de boekwaarde naar Bouwrijpe kavels;
• De resultaatnemingen bestaan uit tussentijdse winstnemingen van 2,511 miljoen euro vanuit de verschillende complexen en het resultaat van de slotcalculatie Nesciopark. De slotcalculatie is voorgelegd aan de raad.

Gebiedsontwikkeling Meerstad
Hoewel het project Meerstad een eigen juridische identiteit heeft in een BV/CV constructie, loopt de gemeente Groningen risico over de verstrekte leningen. De omvang van de leningen is vergelijkbaar met de boekwaarde van het project. Een eventueel toekomstig verlies heeft direct effect op de waardering en het rekeningresultaat van de gemeente Groningen. De stand van uitgegeven leningen bedraagt per 31 december 2024 296,9 miljoen euro. Het is niet nodig een voorziening voor oninbaarheid op te nemen. Een belangrijke overweging is dat de laatst vastgestelde grondexploitatie een risicoprofiel laat zien dat circa 36 miljoen euro bedraagt en dat wordt afgedekt door de verwachte winst op eindwaarde van circa 29 miljoen euro in combinatie met een post onvoorzien binnen de grondexploitatie van circa 23 miljoen euro.

Voorzieningen
De raad heeft de afgelopen decennia conform wet- en regelgeving middelen in de vorm van verliesvoorzieningen beschikbaar gesteld voor verwachte tekorten in gebiedsontwikkelingen. Bij actualisaties en herzieningen van de grondexploitaties worden de reeds getroffen voorzieningen getoetst aan de herijkte resultaten van de grondexploitaties. Verliesvoorzieningen worden getroffen op het resultaat op contante waarde. Het saldo aan voorzieningen per 1 januari 2024 bedroeg 104,04 miljoen euro. Over dit bedrag aan voorzieningen is rente bijgeboekt met een percentage van 2%, de volgens het BBV voorgeschreven discontovoet. Door de slotcalculatie grondexploitatie Nesciopark is de boekwaarde verrekend met de bijbehorende verliesvoorziening, deze is hiermee afgewikkeld. De stand van de beschikbare verliesvoorzieningen per 31 december 2024 bedraagt 106,13 miljoen euro.

Bij de begroting 2025 zijn de grondexploitaties inhoudelijk herzien en ligt de focus op het vooruitkijken. Indien nodig zijn de uitgangspunten van de grondexploitaties bijgesteld ten behoeve van het meerjarenperspectief. Bij de gemeenterekening 2024 zijn de grondexploitaties geactualiseerd (technisch herzien) om een juiste waardering per ultimo boekjaar te verkrijgen. De resultaten op netto contante waarde van de grondexploitaties zijn door de herzieningen en actualisaties gewijzigd. De benodigde verliesvoorzieningen zijn daardoor met 2,10 miljoen euro toegenomen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het toevoegen van de benodigde verliesvoorziening voor de nieuwe grondexploitatie NELF-terrein. Ook dragen de extra saneringskosten in de KET woonscheephaven en de Friesestraatweg bij aan de verhoging van de verliesvoorziening.

Per saldo bedragen de benodigde verliesvoorzieningen van alle lopende grondexploitaties per 31 december 2024 hierdoor 108,22 miljoen euro. De verhoging van de verliesvoorziening wordt vooral gedekt met een onttrekking aan de reserve Grondzaken.

Winsten
Met ingang van 2017 geldt, op basis van de BBV regelgeving, de percentage of completion methode (POC-methode) voor de (tussentijdse) winstnemingen. Met de POC-methode worden de winsten genomen naar rato van gerealiseerde opbrengsten en kosten. In bepaalde gevallen kan het zijn dat in het verleden te veel winst uit een exploitatie is afgeroomd. Het bedrag dat te veel aan tussentijdse winst is genomen zal dan (gedeeltelijk) ‘teruggedraaid’ moeten worden (met een negatief gevolg op het resultaat). Vanuit de grondexploitaties is per saldo 2,46 miljoen euro aan winst genomen ten gunste van de Reserve Grondzaken. Zie onderstaande tabel.

Tussentijdse winstneming grondexploitaties

Samenvatting effecten actualisatie grondexploitaties gemeenterekening 2024
Onderstaand worden de effecten van de geactualiseerde grondexploitaties samengevat. Dit bestaat uit ophoging en vrijval van benodigde voorzieningen en terugboeking van eerder genomen tussentijdse winstnemingen. In onderstaande paragrafen worden de belangrijkste mutaties weergegeven.

Effecten actualisaties grondexploitaties gemeenterekening 2024

Het effect van de geactualiseerde grondexploitaties voor de gemeenterekening 2024 bedraagt 0,36 miljoen euro voordelig. De mutatie op de voorzieningen bedraagt 2,10 miljoen euro nadelig. Dit heeft de volgende oorzaken:

• De grondexploitatie NELF-terrein is in 2024 door de gemeenteraad vastgesteld.
• Verhoogde storttarieven zorgen voor hogere saneringskosten in de grondexploitaties Friesestraatweg 181 en de KET woonscheephaven, dit uit zich in een hogere benodigde verliesvoorziening.
• De verliesvoorzieningen van de overige grondexploitaties zijn per saldo met 2,74 miljoen euro voordelig gemuteerd.

Daarnaast is er voor 2,46 miljoen euro aan tussentijdse winst genomen uit de grondexploitaties. De winstneming wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de indexatie van de verkoopprijzen van bedrijventerreinen.

Verwachte eindresultaten
Een grondexploitatie begroting bestaat uit het in de tijd zetten van gemaakte en verwachte kosten en opbrengsten. Hieruit volgt een toekomstig resultaat, dit resultaat is een prognose. In onderstaande tabel wordt het resultaat op eindwaarde en contante waarde weergegeven. De eindwaarde en contante waarde zijn berekend op basis van de geactualiseerde grondexploitaties per 31-12-2024.

Tussentijdse winstnemingen die volgens de POC-methode zijn berekend zijn afgeroomd uit de betreffende grondexploitaties en verwerkt in onderstaande resultaten. Voor de nadelige gebiedsontwikkelingen heeft de raad de afgelopen decennia middelen beschikbaar gesteld door het treffen van voorzieningen.

Verwachte eindwaarde en contante waarde grondexploitaties

Belangrijkste ontwikkelingen per grondexploitatie

Ciboga (onder andere Ebbingekwartier)
Voor de ontwikkeling van blok 10A, gelegen tussen de Borgmanschool en de Kunstwerf, zijn de gesprekken met mede-grondeigenaar Nijestee op initiatief van Nijestee in voorjaar 2024 weer opgepakt. De ontwikkeling van dit blok zal hier vanwege een verlengd huurcontract van Nijestee met de RUG voor het bestaande gebouw niet voor 2026 plaatsvinden In Q4 2024 heeft er een vervolggesprek plaats gevonden tussen Nijestee, VanWonen en gemeente Groningen. Dit heeft geresulteerd in een overeenkomst tussen Nijestee en VanWonen waarbij VanWonen de percelen van Nijestee overneemt. VanWonen heeft hierbij aangegeven dat zij in Q1 2025 een projectteam inrichten om de uitwerking van de ontwikkeling op te starten. De gemeente is als mede-grondeigenaar hierbij nauw betrokken.

Het Regulateurshuis is vanuit de GMF begin 2024 overgedragen aan de gemeente Groningen.
De uitvoering van de aanpak van het achterstallig onderhoud staat gepland voor 2025. Daarna zal er een (permanentere) invulling van het pand plaats kunnen vinden. Voor de functionele invulling van het pand is het wenselijk dat er een aansluiting gezocht wordt met de inrichting van de openbare ruimte tussen blok 10a en de Kunstwerf. De gemeente gaat in gesprek met VanWonen (als toekomstig grondeigenaar) om deze invulling in gezamenlijkheid af te stemmen. Met de gebruikers uit de omgeving (o.a. De Kunstwerf en NNT) wordt gesproken over de mogelijkheden van een tijdelijke inrichting van het plein rondom het Regulateurshuis.

De tijdelijke studentenhuisvesting aan de Vrydemalaan op de deellocatie Bodenterrein functioneert naar tevredenheid en zal tot het voorjaar van 2026 blijven staan. Daarna wordt de verhuur gefaseerd afgebouwd en wordt het terrein leeg opgeleverd. Het Bodenterrein zal vervolgens de definitieve invulling krijgen. Er is momenteel een mix voorzien van grondgebonden woningen en appartementen en voorzieningen al dan niet hier en daar gecombineerd met (non-)commerciële functies. Dit wordt de komende tijd verder uitgewerkt in een gebiedsvisie. Deze visie strekt zich uit tot aan de noordzijde van de Oosterhamrikkade. Ook de huidige locatie van DOT maakt onderdeel uit van deze gebiedsvisie.

Voor de O-kade is voor hof 1 en hof 2 een omgevingsvergunning aanvraag ingediend. De woningen zijn in (voor-) verkoop en de eerste koopovereenkomsten worden vermoedelijk Q1 2025 afgesloten. Start bouw staat gepland Q3 2025, mits voldoende aantallen woningen zijn verkocht. Voorafgaand aan de startbouw wordt het perceel bouwrijp opgeleverd door de gemeente Groningen en in dat kader dient er een sanering plaats te vinden.  
De beoogde marktpartij is in overleg met de grondeigenaar van hof 3 om de vervolgontwikkeling van hof 3 en hof 4 in gezamenlijkheid op te pakken. Verwachting was dat daar voor einde 2024 duidelijkheid over zou komen, maar de onderhandelingen over de grondprijs zijn nog niet afgerond. Volgens verwachting is dit voor Q3 2025 inzichtelijk.

Oosterhamrikzone
Het gebied wordt ontwikkeld op basis van de Aanpak Oosterhamrikzone en de Samenwerkingsovereenkomst (SOK) tussen gemeente en Nijestee. De grondexploitatie Oosterhamrikzone vormt het (financieel) vertrekpunt voor de herstructurering van de ontwikkelgebieden.

In de samenwerkingsovereenkomst met Nijestee, welke gesloten is in 2010, zijn financiële en programmatische afspraken vastgelegd in verband met de gebiedsontwikkeling van de Oosterhamrikzone. Het programma, moment van gronduitgifte en realisatie is direct afhankelijk van tempo en verschijningsvorm van de nieuwe oeververbinding. Over de realisatie, financiering en verschijningsvorm van o.a. de oeververbinding zal nog besluitvorming moeten plaatsvinden. Deze situatie stelt Nijestee op het standpunt dat zij het niet redelijk acht, gehouden te worden aan de gemaakte afspraken van de SOK uit 2010. In 2025 zal naar verwachting de samenwerkingsovereenkomst met Nijestee worden ontbonden. En worden nieuwe afspraken gemaakt over de verdere ontwikkeling van de grondposities van beide partijen. Ambtelijk is hierop al een akkoord gekomen. Vanwege een eerder getroffen reservering, zoals verwerkt in de grondexploitatie, heeft dit nu geen financiële consequenties voor de grondexploitatie en zijn de afspraken bij de jaarrekening 2024 verwerkt.

In december 2021 is de mobiliteitsvisie vastgesteld. Deze mobiliteitsvisie voorziet onder andere in een nieuwe (multimodale) oeververbinding over het Van Starkenborghkanaal in het verlengde van de Vinkenstraat en nieuwe routes voor het verkeer door het gebied. De koplocaties kunnen pas ontwikkeld worden als is gestart met de realisatie van de nieuwe oeververbinding. De looptijd van de grondexploitatie is hierop aangepast en eerder al verlengd t/m 2040. De ontwikkeling van deelgebied F zal pas later ontwikkeld worden dan eerder werd gedacht. In afwachting van besluitvorming over de nieuwe oeververbinding, door versnipperde grondposities van verschillende eigenaren en verwachte faseringseffecten vanwege problematiek rondom netcongestie, is het niet realistisch dat dit deelgebied op korte termijn, geheel of in fasen, ontwikkeld zal worden. De fasering van de verwachte gronduitgifte voor het zuidelijk deel is hierop aangepast.

Binnen de voorkeursvariant voor de nieuwe oeververbinding, zoals vastgelegd in de mobiliteitsvisie, worden de overige deelgebieden verder uitgewerkt. Hiervoor worden bestaande uitgangspunten en het woonprogramma voor de koplocaties geactualiseerd. Er wordt nagedacht over een tijdelijke langzaamverkeersverbinding tijdens de realisatie van de nieuwe Gerrit Krolbrug. Dit heeft ook invloed op de (tijdelijke) mogelijkheden voor het Simmerenterrein.

In 2025 zal, naar verwachting, de inpassing van Toentje aan de Paradijsvogelstraat geconcretiseerd worden. De herinrichting van de Oosterhamrikkade zuidzijde wordt verwacht in 2026.

Tevens wordt in 2025 verder onderzocht of de grondexploitatie vroegtijdig afgesloten kan worden. Door het ontbinden van de SOK met Nijestee en besluitvorming over de realisatie van de nieuwe oeververbinding, is er meer duidelijkheid over de verwachte fasering en de mogelijkheden tot ontwikkeling van onze eigen grondposities. Het is daardoor mogelijk niet meer opportuun om de grondexploitatie Oosterhamrikzone in de huidige staat te handhaven.
In het in 2025 vastgestelde Toekomstbeeld Oosterhamrikzone worden integraal de ambities voor de herontwikkeling van de Oosterhamrikzone beschreven. Het laat de potentie van de Oosterhamrikzone zien als ontwikkelzone. Volgend op dit toekomstbeeld zal na de zomer 2025 een kaderstellend ontwerp, voor met name de mobiliteit, aan de gemeenteraad aangeboden worden. Met de besluitvorming op deze stukken is de verwachting dat de complexiteit van het project versimpeld en de afhankelijkheid ontward kan worden. Hiermee zal duidelijk worden welke onderdelen, vooruitlopend op een realisatiebesluit over mobiliteit, opgepakt en ontwikkeld kunnen worden en welke juist niet.

Reitdiep fase 3&4
Het project Reitdiep fase 3-4 bestaat uit een gebiedsontwikkeling met circa 300 woningen en een kleinschalig bedrijventerrein. In 2023 is de laatste kavel op het bedrijventerrein uitgegeven voor de realisatie van een autowasstraat. In 2025 wordt het beheer en onderhoud van fase 4 definitief overgenomen door Stadsbeheer.

De gemeente probeert overeenstemming te bereiken met de grondeigenaren over de verwerving van de Groene Enclave.

De tijdelijke schoollocatie aan de Joeswerd 20-22 is verhuurd tot en met 2030. Na teruglevering aan de gemeente kan deze locatie worden uitgegeven voor woningbouw. Bekeken wordt of de grondexploitatie in 2025 slotgecalculeerd kan worden.

Hart van Ten Boer
Deze grondexploitatie is in 2022 vastgesteld. Het project is in 2022 gestart met het bouw- en woonrijp maken van onder andere de omgeving Marskramer. Vanaf 2023 is het gebied rondom basisschool de Poort en een deel van de Ommelanderstraat in uitvoering gekomen. Door nieuwe besluitvorming komen de woningen aan de oneven zijde van de Ommelanderstraat nu ook in aanmerking voor Sloop-Nieuwbouw. De rest van de openbare ruimte van de Ommelanderstraat zal daarom gefaseerd worden aangepakt. Naar verwachting zal het project in 2028 gereed zijn. Tevens zullen de overige projectonderdelen herinrichting omgeving Koopmansplein/Marskramer/Standwerker en herinrichting deel van Bloemhof en Dorpsplein/Gaykingestraat worden gerealiseerd. In 2024 is gestart met de realisatie van 15 sociale huurappartementen aan de Standwerker.

Nije Buurt Ten Post
Deze grondexploitatie is in 2022 vastgesteld. De Nije Buurt omvat 148 woningen (waarvan 61 corporatiewoningen) welke in aanmerking komen voor een sloop nieuwbouwtraject of een zwaar versterkingstraject van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Ook bevinden zich twee scholen en één kerkgebouw in de wijk. De particuliere woningen uit de batch 1467 worden door de NCG naar uitvoering gebracht. De woningen aan de Jan Zijlstraat zijn in zijn geheel 2023 door de NCG opgeleverd. Voor de overige particuliere woningen staan in de planning tot en met 2026. Alle corporatiewoningen (sloop-nieuwbouw) van Wierden en Borgen zijn in 2023 gereedgekomen.

Doordat de gehele Nije Buurt op de schop gaat zal het openbaar gebied ook opnieuw aangepakt moeten worden door de gemeente. Dit biedt de gelegenheid om de wijk te herinrichten, te verbeteren en groener achter te laten dan het nu is. Daartoe is geld vrijgemaakt in het lokaal programma NPG en is er een Gebiedsfonds vanuit het Rijk beschikbaar.

De doelstelling voor het project is de herinrichting van de wijk ‘de Nije Buurt’ en inpassen van de openbare ruimte rondom de versterkingsopgave (dorpsvernieuwing), de herontwikkeling van aangekochte panden en vrijvallende locaties (de twee schoolgebouwen). Voor de gebiedsinrichting is als uitgangspunt gekozen de contouren van de bestaande situatie zoveel mogelijk als uitgangspunt te hanteren en alleen daar aan te passen waar het niet anders kan of wenselijk is.

De sloop nieuwbouw (versterkingsopgave) van woningen is geen onderdeel van dit project, maar is er nauw mee verbonden. Het stedenbouwkundig plan voor de openbare ruimte en de vrijvallende kavels integreert de nieuwbouwplannen en de consequenties van de versterkingsopgave.

Met de keuze om de school, het dorpshuis en de kerk te gaan herhuisvesten in een nieuw Huis ten Post, ontstaat eveneens de opgave om voor de kavels van de Lessenaar (voormalig school), de Wieken (school) en mogelijkerwijs ook de Hoeksteen (Hervormde kerk), een herontwikkeling te realiseren. Voor de locatie de Lessenaar is na intensief onderzoek en overleg gebleken dat een openbare verkoop van deze locatie de meeste kansen biedt voor duurzaam hergebruik.

Voor de in 2023 verworven kavels van Wierden en Borgen (Tuwingastraat) is in 2024 een stedenbouwkundig kader (kavelpaspoort) opgesteld. In 2024 zijn de herinrichtingswerkzaamheden van de Jan Zijlstraat opgeleverd. De herinrichtingswerkzaamheden van de overige straten starten medio 2026 en duren tot medio 2027/2028..

Woltersum
Deze grondexploitatie is in 2024 vastgesteld. In 2025 wordt de locatie voor de nieuwe school bouwrijp gemaakt en wordt de grond uitgegeven. In 2026-2027 wordt de ruimte rondom de school en de aansluitende openbare ruimte (her)ingericht.

Naast de grondopbrengsten wordt dit project gefinancierd met subsidiemiddelen Inpassingskosten en Nij Begun.

Haren stationsgebied
De aanpak van de openbare ruimte aan de oostkant van het station is in Q4 ’24 grotendeels afgerond. In Q2 ’25 kan dit projectonderdeel overgedragen worden naar Stadsbeheer en sluiten we dit deelproject af.

De koopovereenkomst over de Stationsresidence kavel is in 2024 niet ondertekend. De ontwikkelaar heeft aangegeven de risico’s van het projectgebied beter te willen beschouwen en heeft hierop een bouwteam ingeschakeld om dit inzichtelijk te maken. Verwachting is dat er in 2025 een definitieve koopovereenkomst wordt getekend. In 2024 is de zuileik op het projectgebied Stationsresidence verplant naar een locatie buiten het projectgebied.

In 2024 zijn de vijf woon-werkkavels verloot. Ook is het bestek opgemaakt ten behoeve van het bouwrijp maken en wordt er in Q1 ‘25 gegund. Het werk wordt in Q2 ’25 uitgevoerd.

De apotheeklocatie (Oude Middelhorst 18) is tijdens het voorbereiden op de verkoop in juni ‘24 gekraakt. Met het wijkteam wordt gekeken naar alternatieve huisvesting voor we, mocht dat niet lukken, overgaan tot opstarten van de procedure om de kraker uit het pand te mogen zetten. Nadat de kraker het pand heeft verlaten is het de intentie het te verkopen. Naar verwachting zal dit eind 2025 zijn.

Reitdiepswaardzone met de grondexploitatie Friesestraatweg 181
Algemeen
De Reitdiepswaardzone is een gebiedsontwikkeling waarin ongeveer 2.300 woningen worden gerealiseerd de komende jaren. Inmiddels zijn vier deelprojecten gerealiseerd, Het Ommeland (Brivec) met in totaal 123 huurwoningen (grondgebonden en appartementen), de Woldringlocatie met 435 huurappartementen (primair bedoeld voor jongerenhuisvesting) en Crossroads met 292 huurappartementen in de vrije sector en 30% sociaal en The Yard met 160 vrije sector huurappartementen. De gemeente heeft met de ontwikkelstrategie in 2017 ervoor gekozen om een faciliterend grondbeleid toe te passen op het gebied. Dat betekent dat slechts die kavels die al in eigendom waren van de gemeente worden ontwikkeld middels een grondexploitatie en dat de overige locaties worden gefaciliteerd met een anterieure overeenkomst en het begeleiden van een bestemmingsplanprocedure.

Nog te realiseren deelprojecten:

Portland (grondexploitatie Friesestraatweg 181)
Het bestemmingsplan voor de Friesestraatweg 181, plan Portland, bouw van 488 studentenwoningen en 72 sociale huurwoningen, is eind 2021 vastgesteld door de raad. Hiertegen is vervolgens beroep ingesteld bij de Raad van State door bewoners van de Voermanhaven. Dit beroep is op 5 januari 2023 ingetrokken waarmee het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning onherroepelijk zijn. In het tweede kwartaal van 2025 wordt de kavel bouwrijp gemaakt. De verwachting is dat de bouw start in het derde kwartaal van 2025.
Het actualiseren van de saneringsopgave heeft een groot negatief effect op het resultaat van de grondexploitatie. Door de forse tariefsverhoging van stortkosten en daarnaast een hoger af te voeren m³ verontreinigde grond is resultaat van de grondexploitatie verslechterd met ca. € 1,4 miljoen op contante waarde.

Jaho
In november 2024 zijn het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning onherroepelijk geworden. De bouw wordt nu voorbereid en start naar verwachting in de tweede helft van 2025.

Friesestraatweg 185-201
Voor de locaties Baxbier, Borent (nu in gebruik door Onlineveilingmeesters.nl) en Bouwselect met tussengelegen bedrijfswoningen, Vluchtelingenwerk, Dierenambulance en de botenclub hebben de ontwikkelaars de opdracht gekregen een samenhangend plan te maken. Het plangebied bestaat uit deel Noord (Borent-Baxbier met dienstwoningen), het middengebied (FSW 193-195-197-199) en deel Zuid (Bouwselect en Vluchtelingenwerk met dienstwoningen). Hiervoor is door de gemeente stedenbouwkundig bureau SAB ingeschakeld. Er ligt een stedenbouwkundig kader en er wordt momenteel door de ontwikkelaars gewerkt aan de ontwerpen van de woongebouwen. Deel Zuid bestaat voornamelijk uit sociale huur. Wanneer de ontwerpen voldoende samenhang hebben, samen met het middengebied, kan voor het hele plangebied een ruimtelijke procedure worden gestart voor het afwijken van het planologische deel. Daarna kunnen de ontwikkelaars zelf een vergunning aanvragen voor de bouwactiviteiten op hun eigen deel.

Friesestraatweg 137A (deze grondexploitatie is voortijdig afgesloten)
Voor de Friesestraatweg 137A is de koopovereenkomst met Frisoplan eind 2021 ontbonden. De complexiteit rondom sanering, archeologie, hoge druk gasleiding, spoorzone, enz. blijkt ongekend hoog bij elke vorm van mogelijk te realiseren ontwikkeling op deze locatie. Consequentie is dat de huidige grondexploitatie is afgesloten en de gronden zijn teruggegaan naar de gemeentelijk strategische grondvoorraad. Hiervoor hebben in november 2024 een slotcalculatie opgesteld ter vaststelling door de gemeenteraad.
Toekomstige woningbouw op deze locatie is hiermee nog niet definitief van de baan, maar blijft vooralsnog tot nader order achterwege. In de tussentijd hebben omwonenden een (al dan niet tijdelijk) inrichtingsplan met de titel De Groene Oase gemaakt voor dit plangebied. Hierover zijn we met de omwonenden in gesprek.

Herinrichting Friesestraatweg
Om de openbare ruimte toekomstbestendig te maken is onderscheid gemaakt tussen de Friesestraatweg en de Reitdiepzijde. De Friesestraatweg wordt door de gemeente aangepakt en de kosten hiervan worden deels verhaald op de marktpartijen.
De herinrichting van de Friesestraatweg vanaf de Pleiadenbrug tot aan de Ommelanden is inmiddels gereed.
Voor het deel vanaf de Ommelanden tot aan de A-garage wordt een aanbesteding gestart in het eerste kwartaal van 2025. De werkzaamheden starten in het tweede kwartaal van 2025. De afrit ter hoogte van de Stadskerk wordt verwijderd. Over de kosten zijn we in gesprek met het project Westflank Verbindt.
In deel Zuid zijn we in het voorjaar 2024 gestart bij Crossroads. Hier is alleen de ondergrondse infra deels vervangen en wanneer de bouwplannen in deel Zuid klaar zijn zal het bovengronds heringericht worden.

Theda Mansholt locatie
In 2023 is het gebied bouwrijp gemaakt en zijn twee kavels uitgegeven. De laatste kavel wordt naar verwachting in 2025 uitgegeven. We streven ernaar om in 2026 en het gebied woonrijp te maken en de grondexploitatie af te sluiten.

KET Woonschepenhaven
De basisgrondexploitatie is in juni 2023 door de raad vastgesteld. Nadat o.a. het bestemmingsplan Woonschepenhaven in oktober 2023 is vastgesteld, is gestart met de verdere voorbereiding. Deze basisgrondexploitatie is eind 2024 bij vaststelling van de gemeentebegroting 2025 opgevolgd door de eerste herziene grondexploitatie. In het kader van de jaarrekening 2024 volgt nu de volgende actualisatie van deze grondexploitatie.

De ontwikkeling betreft een kleinschalige KET locatie van vijf woonkavels naast de Woonschepenhaven.
Met de inrichting van de KET Woonschepenhaven past de gemeente de groottes van de kavels aan naar de wensen van de beoogde erfpachtnemers en levert maatwerk. De kavels variëren in grootte van 390m2 tot 600m2. Naast wonen bieden deze kavels de ruimte om kermismaterieel te stallen op de kavel. Aansluitend met de realisatie van de standplaatsen wordt met de verhuizing van de vijf huishoudens een langlopend dossier afgesloten en een onwenselijke situatie aan het Damsterdiep opgeheven.

Bij de ontwikkeling en realisatie maken we werk met werk. Los van de realisatie van de vijf standplaatsen heeft de gemeente hoe dan ook de verplichting het terrein, bekend als Villa Nuova locatie, te saneren. De realisatie combineert het saneren met het inrichten tot een KET locatie. De aanbestedingsprocedure om te komen tot gunning van het werk, uitvoering van het saneren en inrichten, heeft plaatsgevonden in het begin van het eerste kwartaal van 2025. Uitkomst van deze aanbesteding leverde een forse financiële tegenvaller op, met name op het onderdeel saneren: de storttarieven voor afvoeren verontreinigd grond van bepaalde categorieën – bijvoorbeeld af te voeren grond, categorie industrie met asbest – blijken in de afgelopen periode exponentieel te zijn gestegen.
In hetzelfde eerste kwartaal 2025 is opdracht gegeven tot start uitvoering. Het lijkt mogelijk de werkzaamheden medio 2025 af te ronden. Na gereedkomen van de kavels kan de verhuizing plaatsvinden van de beoogde erfpachtnemers naar de nieuwe KET locatie Woonschepenhaven. De formele oplevering en overdracht vindt eind 2025 plaats. Naar verwachting wordt deze grondexploitatie in 2025 afgesloten.

Eemspoort
De afgelopen jaren is er voor Eemspoort veel belangstelling en verliepen de verkopen voorspoedig. Met nog 2 resterende kavels is het streven om het bedrijventerrein Eemspoort in 2025 te slot calculeren. De laatste woonrijp maken werkzaamheden worden de komende jaren uitgevoerd en afgerond.

Zernike
In voorbije jaren verliep de verkoop op Zernike Campus voorspoedig, maar momenteel is het rustig. In 2024 hebben er helaas geen verkopen plaats gevonden. Voor de resterende 10 hectare blijft de belangstelling achter. Wel heeft SSH (Short Stay Housing) een tijdelijke wooncampus gerealiseerd en is deze met aanvang van het nieuwe collegejaar in de verhuur gegaan. Voor de bedrijventerreinen wordt de acquisitie gedaan in samenwerking met Campus Management (Triade). We hebben een tamelijk streng toelatingsbeleid, wat we met de campus-partners hebben vastgelegd in een vestigingskader. Bedrijven moeten toegevoegde waarde en samenwerking hebben op de Campus. Naast het tamelijk streng toelatingsbeleid is de kans aanwezig dat als gevolg van netcongestie potentiële ondernemers terughoudend zijn in de aankoop van grond. Hoewel een algemeen vertraging risico deel uitmaakt van de berekening van het algemene weerstandsvermogen van de gemeente, zou het temporiseren van de uitgifte in de begroting op zijn plaats zijn en we stellen daarom voor om de grondexploitatie Zernike Campus bedrijventerrein te temporiseren met de eerste grondverkoop geprognosticeerd in 2028. Deze temporisatie wordt onderbouwd met een presentatie van Enexis Netbeheer met als titel: “Ontwikkelingen op het laagspanningsstroomnet in de provincie Groningen” van december 2024. Hierin beschrijft Enexis de impact op Groot Verbruikers-Klanten, waarbij ze aangeeft dat de laatste aansluitingen van de huidige aanvragers zal plaats vinden in 2028. Tot slot wordt met het verkopen van kavels ook het woonrijp maken opgepakt, wat voornamelijk bestaat uit het realiseren van de inritten en de trottoirs. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd, naargelang een verkoop van een kavel heeft plaats gevonden.

Westpoort Fase 1
De afgelopen jaren was de interesse voor Westpoort (fase 1) sterk toegenomen en waren er veel kavels in optie of reservering genomen. Het betroffen vooral bedrijven in de distributiesector en e-commerce, conform het oorspronkelijk beoogde profiel van Westpoort. Een aantal van deze kavels is inmiddels afgenomen en bebouwd, voor de resterende nog te verkopen kavels is doorlopend wel vraag naar bouwgrond, maar leidt dit niet altijd tot een daadwerkelijke verkoop. Redenen kunnen uiteenlopend zijn, van de eigen (financiële) afweging tot onzekerheid in de markt door bijvoorbeeld netcongestie of bouwkosten. In 2024 hebben een tweetal verkopen plaatsgevonden, tezamen ruim 4,4 hectare. Verder is er een serieuze kandidaat voor 3,6 hectare waarmee de koopovereenkomst wordt voorbereid en de vergunning wordt voorbereid.

De eerder toegenomen vraag en verkoop hebben ertoe geleid dat we fase 1C in ontwikkeling gaan brengen; het deel rondom de grondberging van Cosun, tot aan de Roderwolderdijk. Het oorspronkelijke inrichtingsplan uit 2008 is gedeeltelijk herzien en is reeds verwerkt in een eerdere herziening van de grondexploitatie:
De kavels rondom de Newcastleweg worden herverkaveld. Mede als gevolg van de hoogspanningsleiding bleken de kavels onvoldoende verkoopbaar. We gaan de kavels ontsluiten vanaf de Cardiffweg en Birminghamweg en de Newcastleweg vervalt. We richten het water anders in, zodat er beter verkoopbare kavels komen, met goede representatie aan de A7;

• Er komt een stevige groenzone langs de Birminghamweg en Manchesterweg;
• De nog niet aangelegde Coventryweg wordt oost-west aangelegd in plaats van noord-zuid. Op die wijze hoeven we niet te wachten op aankoop van het Cosun-terrein en kunnen we kleinschaliger verkavelen. Op deze wijze is er meer ruimte voor mkb-bedrijven;
• Er komt een stevige en brede groenzone langs de Roderwolderdijk. De beoogde woon-werkkavels vervallen. Voorgaande komt tegemoet aan de wensen van bewoners van de Roderwolderdijk en is voor ons ook ruimtelijk beter inpasbaar. Woon-werkkavels waren hier bovendien milieutechnisch lastig inpasbaar;
• Er is een grote ruimtevraag voor kabels en leiding-tracés en bijbehorende bouwwerken vanuit diverse Nuts-partijen (Enexis, Tennet, glasvezelaanbieders). Om versnippering te voorkomen wordt in het ontwerp van 1C gezocht naar een locatie waar deze voorzieningen geclusterd kunnen worden geplaatst;
• Om de verkeersoverlast op de Roderwolderdijk te verminderen wordt onderzocht of er een alternatieve ontsluitingsweg kan worden ontworpen van de reeds bestaande bedrijven aan de Roderwolderdijk, via de nog aan te leggen Aberdeenweg. Hierop is vanuit de buurt wisselend gereageerd. Eind Q1 2025 wordt er een voorstel gepresenteerd in het kader van de mirt-westflank waarin er een mogelijke aanpassing van de Roderwolderdijk wordt meegenomen. Na deze presentatie worden de mogelijke consequenties in kaart gebracht en een vervolg strategie bepaald.

Het ontwerp is klaar, afhankelijk van de uitkomsten van het ecologisch onderzoek moeten er nog mogelijke compenserende maatregelen worden gerealiseerd en vergunning worden aangevraagd. Dit bepaalt de planning van de civieltechnische werkzaamheden. Wij verwachten de werkzaamheden voor 1C en rondom de Newcastleweg in 2025 uit te voeren, waarna de verkoop van de kavels kan starten.

Roodehaan
De belangstelling voor Roodehaan is de afgelopen jaren toegenomen. In 2024 is er 2 hectare verkocht en zijn er voor de resterende 8 hectare diverse reserveringen. De kans is overigens aanwezig dat als gevolg van netcongestie potentiële ondernemers terughoudender worden in de aankoop van grond. Ook het al dan niet plaatsen van een windmolen door een op te richten project-bv Windpark (een samenwerking tussen de gemeente Groningen en MeerDorpen EnergieCoöperatie (MDEC) corporatie) geeft onzekerheid bij zowel nieuwe als zittende ondernemers van het bedrijventerrein Roodehaan en omgeving. Onduidelijk is de grondafname voor een windmolen op het bedrijventerrein Roodehaan, waardoor er een groter areaal in reservering wordt gehouden dan wellicht noodzakelijk. Hoewel een algemeen vertraging risico deel uitmaakt van de berekening van het algemene weerstandsvermogen van de gemeente, is de uitgifte in deze begroting getemporiseerd, de eerste grondverkoop is geprognosticeerd in 2028. Deze temporisatie wordt onderbouwd met een presentatie van Enexis Netbeheer met als titel: “Ontwikkelingen op het laagspanningsstroomnet in de provincie Groningen” van december 2024. Hierin beschrijft Enexis de impact op Groot Verbruikers-Klanten, waarbij ze aangeeft dat de laatste aansluitingen van de huidige aanvragers zal plaats vinden in 2028. Voor de civieltechnische ontwikkelingen op Roodehaan zijn de grote infrastructurele werken afgerond. Slechts een aantal hydrologisch gerelateerde aanpassingen (kavel ophoging, water berging en afvoer), een groenplan en de aanleg van trottoirs en inritten resteert in het woonrijp maken. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd, naargelang een verkoop van een kavel heeft plaats gevonden.

Westpoort Fase 2
Bedrijventerrein Westpoort is een belangrijke werklocatie voor onze stedelijke en regionale economie. De ontwikkeling van Westpoort fase 2 biedt ruimte aan nieuwe bedrijven, uitbreiding van het hoogspanningsstation en inpassing van een toekomstige rondweg richting Hoogkerk.

De grondexploitatie voor Westpoort fase 2 is in 2023 vastgesteld. Het definitief ontwerp (DO) voor Westpoort fase 2 is in 2024 uitgewerkt en wordt in 2025 vastgesteld. Wij verwachten na vaststelling van het DO de werkzaamheden aansluitend uit te voeren.

Vooruitlopend op de grondverkoop aan Google is een deel van de toekomstige rondweg aangelegd. Dit deel fungeert tijdens de huidige bouw van het datacentrum als bouwweg. De benodigde ecologische ontheffingen voor de werkzaamheden voor het bouwrijp maken van de resterende percelen zijn verleend. Tennet is in onderhandeling over de aankoop van het perceel ten oosten van het onlangs gerealiseerde schakelstation Vierverlaten. In de onderhandeling word onder andere de geconstateerde bodemvervuiling door Icopal meegenomen. Deze geconstateerde vervuiling en de mogelijke gevolgen zijn een risico voor de mogelijke opbrengsten van de verkoop van dit perceel.

Als onderdeel van Westpoort fase 2 wordt aan de westzijde de ecologische zone Zuidwending aangelegd. Hiervoor worden gesprekken gevoerd met diverse stakeholders. Met inachtneming van en zogenaamde molenbiotoop van de Zuidwendinger molen is met de stichting de Groninger poldermolens en de naastgelegen houtzagerij de Poffert een ontwerp gemaakt voor de realisatie van de toegezegde toegangsweg tot aan de molen. Het ontwerp wordt meegenomen in het  definitief ontwerp.

Als gevolg van netcongestie is de kans aanwezig dat potentiële ondernemers terughoudend zijn in de aankoop van grond. Hoewel een algemeen vertraging risico deel uitmaakt van de berekening van het algemene weerstandsvermogen van de gemeente, is het temporiseren van de uitgifte in de begroting op zijn plaats. De grondexploitatie Westpoort fase 2 is met 2 jaar getemporiseerd met de eerste grondverkoop geprognosticeerd in 2028. Deze temporisatie wordt onderbouwd met een presentatie van Enexis Netbeheer met als titel: “Ontwikkelingen op het laagspanningsstroomnet in de provincie Groningen” van december 2024. Hierin beschrijft Enexis de impact op Groot Verbruikers-Klanten, waarbij ze aangeeft dat de laatste aansluitingen van de huidige aanvragers zal plaats vinden in 2028.

Europapark
De bouw van Nijestee complex ‘Voltage met ‘daarin sociale en middenhuur is in volle gang en rond de zomer van 2025 afgerond. De verwachting is dat de grond voor de realisatie van kantorenlocatie ‘Ohm’ in de 1e helft van 2025 wordt verkocht en dan de bouw zal starten.

De aanbesteding voor het verkeersveiliger maken van de Verlengde Lodewijkstraat en de vergroening van de Boumaboulevard is afgerond en wordt in het 1e kwartaal van 2025 gerealiseerd.
De aanbesteding van de herinrichting van de Zuid-oost zijde van de Euroborg is in het 1e kwartaal van 2025 gestart. De werkzaamheden zullen in de zomer van 2025 starten.

Nelf
Het NELF-terrein, in het noorden van de Grunobuurt-noord, is eigendom van de gemeente en vormt het laatste ontwikkelveld in deze gebiedsontwikkeling. Gezien de voortgang in de Grunobuurt-noord en de blijvende woningbehoefte, heeft de gemeente de ontwikkeling van dit terrein opgepakt en is de grondexploitatie in 2024 vastgesteld door de gemeenteraad.

Het afgelopen jaar is een koopovereenkomst verstuurd naar Nijestee voor de aankoop van de gronden voor blok 1A. Hier zullen naar verwachting circa 81 woningen, grotendeels in de sociale huur, door Nijestee gerealiseerd worden. Het saneren en bouwrijp maken van het terrein wordt volop voorbereid. We hopen hiermee in 2025 te kunnen starten. Daarnaast wordt voor blok 2A in samenwerking met Trebbe gestudeerd op een passend ontwerp, zodat met dit blok en met de aanpassing van de openbare ruimte de Grunobuurt afgemaakt kan worden.

Alo-locatie
In juli 2020 heeft de gemeenteraad de grondexploitatie en de bijbehorende ruimtelijke kaders vastgesteld. Na een tender is begin 2021 de ontwikkeling gegund aan MWPO met het winnende plan ‘Holt’. Voor dit plan is op 15 september 2022 een voorontwerp bestemmingsplan openbaar gemaakt, onder Wet ruimtelijke ordening. Op 9 januari 2023 heeft het naastgelegen bedrijf Johnson & Johnson een koopovereenkomst gesloten voor een bedrijfskavel.

Door de uitdagende economische omstandigheden in 2023 is MWPO met de gemeente in overleg getreden over een aangepaste looptijd en fasering van plan Holt. Door de verbeterde economische omstandigheden verwacht MWPO alsnog te kunnen komen tot een haalbaar bouwplan. Eind 2024 is afgesproken om het plan Holt verder uit te werken. Met de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024 is echter een nieuwe ruimtelijke procedure noodzakelijk. Na het onherroepelijk worden van het (gewijzigde) omgevingsplan en het sluiten van een ontwikkelovereenkomst kan de realisatie van het plan Holt starten.
Voor de Alo-locatie is een inschatting gemaakt van de mogelijke vertraging als gevolg van netcongestie. Dit is verwerkt in de uitgifteprognose van de grondexploitatie.

Resultaten Slotgecalculeerde projecten
In de categorie Slotgecalculeerde projecten staan projecten die nagenoeg gereed zijn, 95% van de kosten en opbrengsten zijn gemaakt. De verwerking van de resterende 5% geschiedt op basis van aannames. Voor investeringsprojecten geldt dat 95% van de kosten moet zijn gerealiseerd en dat zekerheid is over de definitieve omvang van subsidies. In onderstaande tabel staat de huidige stand van zaken vermeld.

Verloop boekwaarden slotgecalculeerde projecten

Slotcalculatie Nesciopark
Het transferium is in 2015 opgeleverd. Eind 2015 is gestart met het bouwrijp maken van de woon- en bedrijfskavels. Tussen 2018 en 2020 zijn drie van de zes werkkavels verkocht. Tussen 2019 en 2022 zijn alle dertien woonkavels verkocht. In 2024 is het gebied woonrijp opgeleverd. Er resteren nog drie te verkopen werkkavels. Deze kavels zullen vanuit het complex Bouwrijpe Kavels worden verkocht. De grondexploitatie is bij de laatste herziening in 2023 begroot op een nadelig resultaat van € 72.000,- waarbij een verliesvoorziening is getroffen. Deze valt nu vrij bij de jaarrekening 2024. Het project eindigt met een voordelig resultaat van € 66.000,- en deze komt ten gunste van de reserve Grondzaken.

Resultaten Bouwrijpe kavels
De categorie Bouwrijpe kavels betreft gronden die na het afsluiten van een grondexploitatie nog niet verkocht zijn en beschikbaar zijn om te verkopen. Per 31-12-2024 bedraagt de boekwaarde circa 3,60 miljoen euro.

In 2024 zijn de laatste twee kavels aan de Bornholmstraat in erfpacht uitgegeven. Daarnaast is Nesciopark slotgecalculeerd, deze nog te verkopen percelen zijn toegevoegd aan de voorraad bouwrijpe kavels.

Verloop boekwaarden bouwrijpe kavels

Resultaten Nog te ontwikkelen gronden
Het strategische bezit bestaat voornamelijk uit onroerende zaken die aangekocht zijn ten behoeve van (her)ontwikkeling. In de periode tussen aankoop en de start van de (her)ontwikkeling beheren en exploiteren wij de gekochte gronden en bebouwde onroerende zaken. Volgens het BBV dienen gronden in de MVA te worden gewaardeerd tegen (historische) verkrijgingsprijs en bijkomende kosten. Indien sprake is van een (duurzaam) lagere marktwaarde, dient een voorziening getroffen te worden voor het verschil tussen boekwaarde en die lagere marktwaarde.

In onderstaand tabel staan de gronden in de categorie MVA-Nog te ontwikkelen gronden.

Verloop boekwaarden nog te ontwikkelen gronden

Boekwaarde
De boekwaarde op 31-12-2024 bedraagt 98,42 miljoen euro. Dit is een toename ten opzichte van 31-12-2023 van circa 15,90 miljoen euro. De netto boekwaarde (boekwaarde minus voorziening) bedraagt 68,41 miljoen euro. De mutaties hebben betrekking op:

• In de Oosterhamrikzone is een perceel met woning aangekocht met een boekwaarde van circa 300 duizend euro.
• Door de aankoop en op termijn sloop van de opstallen aan de Peizerweg 109 ontstaat er de noodzakelijke ruimte voor de gewenste nieuwe verbindingen vanuit Suikerzijde. Met een boekwaarde van 12 miljoen euro heeft deze aankoop het grootste effect op de totale mutaties. Daarnaast heeft er een verschuiving plaatsgevonden van percelen t.b.v. de ontwikkeling aan de Suikerzijde.
• De Paterswoldseweg 43 is een voormalig fabriekslocatie en valt onder de beoogde ontwikkelingen in het spoorkwartier, deze is in 2024 aangekocht door de gemeente en heeft een boekwaarde van 3,0 miljoen euro.
• Bij het vaststellen van de grondexploitatie NELF-terrein zijn gronden ingebracht en daarmee hier onttrokken, dit betreft een boekwaarde van 1,075 miljoen euro.
• In Leegkerk zijn 3 percelen aangekocht met een gezamenlijke boekwaarde van 273 duizend euro.
• In Haren zijn twee percelen aangekocht met een boekwaarde van in totaal 368 duizend euro.
• In Ten Boer zijn twee percelen aangekocht met een boekwaarde van 1,6 miljoen euro.

Gronden bestemd voor gemeentelijke gebiedsontwikkelingen
De commissie BBV heeft in de ‘Grondbeleid in begroting en jaarstukken, 2019’ een nieuwe categorie gronden opgenomen. Een categorie die in de regel aangeduid wordt met ‘Warme gronden’. Onder voorwaarden mag bij de waardering van gronden die zijn verworven met het oog op gebiedsontwikkelingen, maar waarvoor nog geen grondexploitaties is vastgesteld worden uitgegaan van de toekomstige bestemming in plaats van de huidige bestemming.

De grondposities van het Suikerterrein (2009) zijn als gevolg van wijzigingen in het BBV (2016) omgezet naar materiële vaste activa (MVA). In het BBV 2016 was een overgangsbepaling getroffen, daar is voor deze grondpositie gebruik van gemaakt. Daarom heeft een waarde correctie naar huidige bestemming niet plaatsgevonden. Deze overgangsbepaling liep echter af na 31 december 2019. Hiermee werd een risico gelopen dat een forse voorziening zou moeten worden getroffen.

Evenwel voldeed het Suikerterrein aan de geldende voorwaarden om onder de nieuwe categorie ‘Warme gronden’ te vallen. De gronden werden door een onafhankelijke taxateur gewaardeerd op toekomstige bestemming. De gemeenteraad heeft 14 december 2022 de gebiedsbegroting, van de op 2 maart 2022 opgerichte De Suikerzijde BV, vastgesteld. Hiermee is het label ‘warme gronden’ vervallen. Van de reeds verworven gronden bleef per 31-12-2022 voor een bedrag van 39,755 miljoen euro op de balans van de gemeente staan. In 2023 is er begonnen met het grondwerk. Hierdoor is er grond voor een totale waarde van 8,567 miljoen euro overgeboekt van gronden gebiedsontwikkeling naar investering in de openbare ruimte (4,656 miljoen euro) en naar voorraad te transformeren kavels (3,911 miljoen euro). De grondwaarde van gronden die toegevoegd worden aan de investeringen in de openbare ruimte hebben betrekking op investeringen door de gemeente in de openbare ruimte (straten, pleinen, paden, parken etc.). De voorraad te transformeren kavels heeft betrekking op gronden die worden verkocht aan de BV voor uit te geven kavels. De resterende gronden staan hierdoor per 31-12-2024 op de balans voor een bedrag van 32,459 miljoen euro.

Gemeente Groningen is voornemens woonschip ‘Vrijheid’, thans gelegen aan de Energieweg, medio zomer/najaar 2025 te verkopen. Dit schip is in 2024 aangekocht. Het schip moet namelijk wijken voor de nieuwe brugverbinding Suikerzijde. Naast het schip bevat de boekwaarde van circa 1 miljoen euro ook een aangekocht perceel aan de Energieweg.
De getoonde boekwaarde in de kolom verschuivingen zijn de gronden aan de Peizerweg, die voorheen onder de strategische gronden waren vermeld.

Verloop boekwaarden gronden gebiedsontwikkelingen

De gemeenteraad heeft 16 februari 2022 de grondexploitaties Stadshavens 1, van de opgerichte BV Stadshavens, vastgesteld. Van de reeds verworven gronden bleef 31-12-2022 voor een bedrag van 11,073 miljoen euro op de balans van de gemeente staan. In 2023 en 2024 hebben hierop geen mutaties plaatsgevonden. De rente wordt jaarlijks ten laste van de exploitatie genomen zodat de boekwaarde niet oploopt.

Resultaten Niet in exploitatie te nemen eigendommen
De niet in exploitatie te nemen eigendommen zijn gronden waarvoor geen (her)ontwikkeling staat gepland. Dit is een relatief klein complex met een boekwaarde van 166.509 euro.

Resultaten In erfpacht of anderszins uitgegeven eigendommen
In onderstaand overzicht wordt een verloop weergegeven van de boekwaarden van in erfpacht uitgegeven gronden, verdeeld naar gronden waarvoor een jaarlijkse canon wordt betaald en gronden waarvan de jaarlijkse canon voor een bepaalde periode is afgekocht.

De erfpachter kan er voor kiezen om de jaarlijkse erfpachtcanon af te kopen voor de looptijd van de erfpacht. De afkoopsom is dan gelijk aan de boekwaarde van de grond. De afkoopsom wordt in dit geval gestort in de reserve afkoopsommen erfpacht. De rente over de reserve dient ter compensatie van de niet meer ontvangen jaarlijkse erfpachtcanon en is gelijk aan de rente over de boekwaarde van de erfpachtgronden die zijn afgekocht.

Verloop boekwaarden in erfpachtuitgegeven gronden

Boekwaarde

De boekwaarde per 31 december 2024 bedraagt 31,96 miljoen euro. In 2024 zijn er drie percelen grond aan de Bornholmstraat in erfpacht uitgegeven. Daarnaast is er bij drie percelen de erfpacht afgekocht. Per saldo is de boekwaarde van de in erfpacht uitgegeven grond hiermee met 380 duizend euro toegenomen.

Resultaten Verhuurde kavel
In tegenstelling tot maatschappelijk vastgoed betreft het een categorie gronden en vastgoed, die verworven zijn, om in de toekomst te ontwikkelen tot een andere bestemming. Tussentijds worden deze gronden en vastgoed voor langere tijd verhuurd of verpacht. Het beleidsmatige uitgangspunt voor deze panden is: 'het op commerciële basis beheren van al dan niet tijdelijke, bij de gemeente in eigendom zijnde, onroerende zaken, met inachtneming van de gewenste bestemmingsflexibiliteit.' Onderstaand overzicht laat het verloop zien van de boekwaarde van de verhuurde kavels verdeeld naar een viertal categorieën.

Verloop boekwaarden verhuurde kavels

Dit jaar zijn er naast afschrijvingskosten geen veranderingen geweest in boekwaarden van de verhuurde kavels. O.b.v. een geactualiseerde waardebepaling is de verliesvoorziening van de Poelestraat 16-18 komen te vervallen.

Resultaten Voorbereidingskredieten
Voor de (her)ontwikkeling van het strategisch vastgoed stelt de raad voorbereidingskredieten vast. In onderstaand overzicht staan de actuele voorbereidingskredieten weergegeven. Het restant krediet is berekend als krediet minus boekwaarde 31-12-2024 minus geboekte kosten in 2024

Verloop boekwaarden voorbereidingskredieten

• In december 2024 is er ten behoeve van de ontwikkeling van de Haddingestraatgarage voorbereidingskrediet vastgesteld. Om vooruitlopend op het vaststellen van de grondexploitatie de faciliterende werkzaamheden en plankosten te dekken. Voor de Arrivalocatie, de Travertijnstraat en het spoorkwartier zijn in 2024 aanvullende voorbereidingskredieten aangevraagd.
• Hij het vaststellen van de grondexploitatie van het NELF-terrein zijn de gemaakte kosten en opgenomen in de grondexploitatie.
• Op het voorbereidingskrediet van de dorpsvernieuwing in Woltersum is dit jaar een correctie uitgevoerd, dit uit zich in een verlaging van de boekwaarde van dit project. Een deel van de kosten zijn opgenomen in de vastgestelde grondexploitatie van de schoollocatie in Woltersum.

Indien een grondexploitatie na vijf jaar (conform BBV) nog niet is gestart, worden de kosten die in het eerste jaar zijn gemaakt, opgenomen als verliesvoorziening. Omdat de looptijd van de voorbereidingskredieten van het Raadhuisplein en het spoorkwartier langer dan vijf zijn moeten er voor de kosten van het desbetreffende jaar een verliesvoorziening worden getroffen. Mocht de grondexploitatie op een later moment van start gaan, dan worden de kosten vanuit de verliesvoorziening opnieuw opgenomen in de grondexploitatie.

Kwaliteitsverbetering fysieke leefomgeving / kostenverhaal
Op 6 maart 2024 heeft de raad de Nota Kostenverhaal 2024 vastgesteld. Deze nota biedt een transparant kader voor ons kostenverhaal als we bouwplannen van derden faciliteren. Voor de grootschalige ingrepen in het casco van de stad vragen we een vaste financiële bijdrage. Alle partijen, die ervan profiteren, dragen bij. Het grootste deel van het profijt is toe te rekenen aan de huidige inwoners en gebruikers. Dit deel komt voor rekening van de gemeente en eventueel andere overheden. Het restant kan worden toegerekend aan de toekomstige bouwplannen. Voor dit deel vragen wij de initiatiefnemer een bijdrage kwaliteitsverbetering fysieke leefomgeving. In 2024 is er vanuit overeenkomsten met ontwikkelaars hiervoor € 96.427 ontvangen. Dit bedrag wordt bij de jaarrekening 2024 toegevoegd aan de reserve Bovenwijkse Infrastructuur. De middelen in deze reserve worden ingezet als dekking bij nieuwe investeringsvoorstellen.