Financiën

Meer betaalbare woningen

Op basis van het initiatiefvoorstel voor de bouw van 2.500 extra betaalbare woningen in de gemeente Groningen heeft de raad extra financiële middelen vrijgemaakt. Het voorstel omvat de realisatie van 1.800 sociale huurwoningen en 700 betaalbare koopwoningen, met een planning van 25 jaar.
Ter ondersteuning van dit voorstel wordt in 2025 een Betaalbaar Wonen Fonds (BWF) opgericht. In het afgelopen jaar is vooral gewerkt aan de voorbereiding van dit fonds en is slechts een klein deel van het beschikbare budget benut.

Actieplan Sociale Huur

In Haren hebben wij een grote opgave om sociale huur toe te voegen. Met de verkoop van het gemeentelijke pand aan de Kerklaan in Haren aan de corporatie Woonborg kunnen we sociale huur in Haren toevoegen. Om het project haalbaar te maken is in 2024 aan Woonborg toegezegd om een bijdrage te doen vanuit het actieplan sociale huur. Hiervan is de financiële afwikkeling voorzien in 2025.

Wet goed verhuurderschap

Voor de implementatie en uitvoering van de Wet goed verhuurderschap zijn middelen beschikbaar gesteld. Deze wet beschermt huurders en biedt duidelijke regels voor verhuurders. I n 2024 is het beschikbare budget niet volledig benut. De belangrijkste oorzaak hiervoor is dat we in 2024 vooral hebben ingezet op communicatie om het meldpunt onder de aandacht van de inwoners te brengen. Dit was nodig omdat bij de start het aantal meldingen relatief laaf was. Op dit moment zien we een hoger aantal meldingen die ook meer onderzoek vragen en daarmee een hoger capaciteitsbeslag.
Tot slot heeft het onderzoek naar de eventuele invoering van de vergunning voor arbeidsmigranten niet in 2024 plaatsgevonden. Dit zal in 2025 plaatsvinden ook hier zullen naar verwachting middelen voor ingezet worden.

Skaeve Huse

Sinds een aantal jaar werken we o.a. met woningcorporatie Lefier, WerkPro en zorginstellingen aan de realisatie van de nieuwe woonvorm Skaeve Huse. De start van de bouw wordt verwacht in 2025. Hierdoor hebben we in 2024 de beschikbaar gestelde intensiveringsmiddelen niet volledig besteed.

Startbouwimpuls

In 2023 hebben wij een specifieke uitkering van 1,7 miljoen euro ontvangen van het Rijk uit de regeling Startbouwimpuls, die we kunnen besteden tot en met 2028. Met de Startbouwimpuls worden gemeenten in staat gesteld om een bijdrage te leveren aan het inlopen van het woningtekort en het meerjarig hooghouden van de bouwproductie. Zo wordt een bijdrage geleverd aan het versnellen van de woningbouw en de beschikbaarheid van betaalbare woningen voor starters en mensen met een middeninkomen.  
In 2024 hebben we van de beschikbare middelen (1,7 miljoen euro) minder besteed dan verwacht omdat een van de vijf bouwprojecten later van start kon dan verwacht. De andere bouwprojecten zijn wel gestart maar nog niet afgerond in 2024.

Suikerzijde

Dit betreft de personele inzet voor de Suikerzijde. De lasten hiervan zijn bij de Suikerzijde BV gedeclareerd.

Woontoezicht

Op 21 december 2022 heeft de raad besloten de bestuurlijke boete voor de Huisvestingsverordening in te voeren. Het doel van het invoeren van deze bestuurlijke boete is het tegengaan van ongewenste effecten op de woningmarkt in Groningen. Inmiddels is de bestuurlijke boete een volledig kalenderjaar toegepast en heeft een evaluatie plaatsgevonden.
Uit deze evaluatie volgde onder meer de aanbeveling om een apart en lager boetetarief (250 euro) in te stellen bij snel gelegaliseerde situaties waarbij er geen verstoring van de woningmarkt is.
Door effectuering van deze maatregel hebben wij dit jaar de oorspronkelijk begrote opbrengst uit de bestuurlijke boetes (500 duizend euro) niet gehaald.

Kapitaallasten Stadshavens

Voor de gebiedsontwikkeling van Stadshavens zijn gefaseerd middelen beschikbaar gesteld. De (kapitaal)lasten die hier op drukken zijn nog beperkt omdat het project zich nog in de opstartfase bevindt. Eind 2024 ontstond hierdoor enerzijds een vrijval op kapitaallasten van 1,0 miljoen euro. Anderzijds diende er een afwaardering van 3,0 miljoen euro plaats te vinden van de kapitaalstorting in lijn met de getroffen verliesvoorziening in Stadshavens BV. Per saldo ontstaat hierdoor een nadeel van 2,0 miljoen euro op de lasten.
Conform de nacalculatie Eemskanaalzone hebben we een eerste resultaat verwekt in 2020 waarbij rekening is gehouden met restant verplichtingen > 5%. Uiteindelijk lagen deze verplichtingen lager en was er nog extra resultaat bij de definitieve afronding (0,5 miljoen euro).

Overige

De overige afwijkingen tellen op tot een voordeel van 640 duizend euro.

Flexwonen

In de begroting 2024 is voor de realisatie van flexwoningen 4,5 miljoen euro beschikbaar gesteld. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid is bezig met een nieuwe opzet voor de realisatie van doorstroomlocaties, waardoor de huidige regeling "on hold" is gezet. Wij zijn in afwachting van de nieuwe regeling van het Rijk waardoor wij de middelen in 2024 nog niet hebben besteed.

Overige

De overige afwijkingen tellen op tot een voordeel van 729 duizend euro.

Programma Groningen Geeft Energie (GGE)

Eind 2024 hebben we binnen de tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat -en energiebeleid (CDOKE) aanvullend middelen ontvangen voor planfinanciering. Doordat we personele inzet voor het programma GGE hebben gedekt uit deze middelen, resteert een deel van de beschikbare programmamiddelen (ca. 0,6 miljoen euro).
Daarnaast leiden een niet-begrote bijdrage van de Provincie Groningen aan het energieloket Groningen Werkt Slim en niet-begrote pachtopbrengsten bij Meerstad Noord tot hogere baten van ca. 0,3 miljoen euro.

Verkoop warmtedistributienet Selwerd-Zuid

De gemeente heeft in Selwerd-Zuid een warmtedistributienet aangelegd en deze in 2024 verkocht aan WarmteStad B.V.
De verkoopopbrengst hebben we in mindering gebracht op de boekwaarde van de investering in dit warmtedistributienet. Deze opbrengst hadden we wel begroot op dit beleidsveld waardoor er minder opbrengsten zijn gerealiseerd. Daartegenover staat dat de begrote kapitaallasten vanwege de verkoop vrijvallen, waardoor aan de lastenzijde een evenzo groot voordeel ontstaat.

Volkshuisvestingsfonds

Vanuit het Volkshuisvestingsfonds is 10,5 miljoen euro toegekend. Deze middelen zijn bestemd voor het isoleren van woningen van particuliere eigenaren, specifiek gericht op de wijken Paddepoel, Vinkhuizen en Selwerd. In 2024 verwachtten wij 1,7 miljoen euro te besteden .
In 2024 zijn wij gestart met de subsidieverstrekking aan bewoners die wonen in Groningen-Noord. Dit heeft echter niet geleid tot volledige inzet van beschikbare middelen.

Amendement Energiebesparing Eerst

Bij de behandeling van de gemeentebegroting 2023 heeft de raad 1 miljoen extra beschikbaar gesteld, onder de noemer Energiebesparing eerst, voor onder meer de capaciteit van het energieloket Groningen Werkt Slim en het onderzoek naar de aanschaf van een accusysteem aan de Duinkerkenstraat.
Voor Groningen Werkt Slim zijn de middelen gefaseerd besteed in de jaren 2023 en 2024. Voor het nieuwe accusysteem zijn de middelen niet volledig besteed in 2024. De uitbreidingsplannen van het elektrisch wagenpark aan de Duinkerkenstraat vragen om een grotere batterijcapaciteit. De aanschaf van deze nieuwe batterij volgt in 2025.

Lokale Aanpak Isolatie

Ons voornemen in 2024 was het beschikbare budget van 500 duizend euro voor de Lokale Aanpak Isolatie te besteden. Echter door de komst van maatregel 29, onderdeel van Nij Begun, hebben wij dit uitgesteld. Dit betreft de isolatieaanpak voor woningen in Groningen en Noord-Drenthe. We werken aan het combineren van deze subsidiestromen.

Klimaatakkoord

In 2023 heeft de gemeente Groningen van het Rijk een specifieke uitkering (SPUK) toegekend gekregen voor de tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat -en energiebeleid (CDOKE). Deze regeling loopt van 2023 tot en met 2025. Eind 2024 hebben wij binnen deze regeling aanvullend middelen ontvangen voor de planfinanciering. Deze niet-begrote middelen hebben we al wel ingezet in 2024. Dit leidt tot een overschrijding van zowel de lasten als de baten.

Overige

De overige afwijkingen tellen op tot een voordeel van 468 duizend euro.

Bouwleges

In 2024 is het aantal vergunningsaanvragen gedaald, met name voor de grote bouwprojecten. Dit leidt tot lagere legesopbrengsten van ca. 1,2 miljoen euro. De daling van het aantal vergunningsaanvragen wordt vooral veroorzaakt door de huidige onzekere marktomstandigheden in de bouwsector. Deze sector kampt onder meer met kostenstijgingen en tekorten aan materialen en personeel.
De lastenoverschrijding wordt vooral veroorzaakt door het toenemend aantal bezwaarschriften dat wordt ingediend bij de opgelegde bouwleges. Hierdoor zijn wij genoodzaakt om de voorziening dubieuze debiteuren te verhogen. De kosten van de dotatie aan deze voorziening komen rechtstreeks ten laste van de bouwleges.

Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

Op 1 januari 2024 is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) samen met de Omgevingswet in werking getreden. De verdere implementatie en uitvoering van de Wkb is in 2024 achtergebleven bij de verwachting. Dit heeft vooral te maken gehad met het feit dat de markt in 2024 enorm moest wennen aan de nieuwe regelgeving. Pas eind 2024 zagen we een toename in het aantal dossiers, die pas in 2025 in uitvoering gaan komen. Daarnaast hebben veel initiatiefnemers hun plannen voor 1 januari 2024 ingediend om te voorkomen dat men moest voldoen aan de Wkb.

Verduurzaming maatschappelijk vastgoed

In februari 2023 heeft de raad het uitvoeringsprogramma routekaart verduurzaming maatschappelijk vastgoed als meerjarig exploitatieproject vastgesteld, met een totale omvang van 2,1 miljoen euro. Voor de uitvoering van deze routekaart was in de begroting 2024 1,3 miljoen euro beschikbaar. In 2024 is hiervan ca. 300 duizend euro besteed. Het zwaartepunt van het project en de daarmee gemoeide kosten liggen in 2025.

Energie

In 2024 was het werkelijk energieverbruik lager dan begroot. Dit is te danken aan verschillende verduurzamingsmaatregelen, zoals de installatie van zonnepanelen en slimme gebouwbeheersystemen (Artificial Intelligence). Daarnaast was 2024 wederom een warmer jaar dan het gemiddelde waarop de begroting was gebaseerd.

Rentecorrectie Stadshavens

In 2024 is op basis van gewijzigde afspraken minder rente op gronden vergoed door Stadshavens BV aan de gemeente Groningen.

Overige

De overige afwijkingen tellen op tot een voordeel van 42 duizend euro.